Κάθε σκηνή ανεξάρτητα από το είδος της θα πρέπει να περιλαμβάνει την κορύφωση και την έντασή της. Μία προς μία οι σκηνές σου μέσα σε ένα λογοτεχνικό βιβλίο θα πρέπει να έχουν την ένταση και κορύφωσή τους.
Η ένταση μπορεί να είναι τόσο εσωτερική – συναισθηματική, ή να προέρχεται από εξωτερικούς παράγοντες.
Ένας πολύ εύκολος τρόπος για να υπογραμμίζεις την κορύφωση σε μια σκηνή και να δημιουργείς ένταση είναι να απαντάς λογοτεχνικά στα εξής ερωτήματα:
• Τι θέλει ο ηγέτης ήρωάς μου; • Γιατί το θέλει; • Είναι σημαντικό γι’ αυτόν;
Αν αυτό που θέλει είναι σημαντικό γι’ αυτόν, θα είναι και για τους αναγνώστες. Άρα θα θέλουν να συνεχίσουν με την ανάγνωση.
Επόμενο σπουδαίο ερώτημα:
Τι τον εμποδίζει από το να καταφέρει τον σκοπό του; (ένας άλλος ήρωας, μια κατάσταση, ο χρόνος, η απόσταση, ψυχολογικοί παράγοντες, πεποιθήσεις και συνήθειες, λόγοι ηθικής, η κοινωνία, η μορφολογία του τόπου, τι;…)
Και για να εστιάσεις ακόμη πιο πολύ στην ένταση:
• Δημιουργείς ανασφάλειες… με το να μην δίνεις στον ήρωά σου όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να κινηθεί εκ του ασφαλούς. • Δημιουργείς αναταραχή… με το να δώσεις στον ήρωά σου παραπάνω (κακές) πληροφορίες από ό,τι θα έπρεπε να γνωρίζει. • Δημιουργείς αμφιβολίες… με το να κάνεις τον ήρωά σου να αμφιβάλει για τις ικανότητές του, να αμφιβάλει για άλλους ήρωες, για τα συναισθήματά του, ή και για καταστάσεις που συμβαίνουν γύρω του.
Η έναρξη της σκηνής σου θα πρέπει άμεσα να κάνει γνωστό το ποιος πρωταγωνιστεί σε αυτή την σκηνή.
• Ποιανού οπτική γωνία έχουμε. • Ποιο είναι το θέμα του. • Ποιος είναι ο σκοπός του. • Τι θέλει να κάνει. • Ποια είναι τα γιατί του.
Και αφού εδραιωθεί και αυτό, το αμέσως επόμενο βήμα σου ως συγγραφέας είναι να δώσεις στους αναγνώστες σου:
• Δράση, • Ένταση, και • Πάθος.
…ενώ αφηγείσαι ταυτόχρονα το πώς εξελίσσονται τα πράγματα για τον ή τους ήρωες που λαμβάνουν μέρος στην εκάστοτε σκηνή.
Από τη στιγμή που έχεις καταφέρει να τραβήξεις το ενδιαφέρον του αναγνώστη σου, το αμέσως επόμενο βήμα σου είναι να διατηρήσεις αμείωτο αυτό το ενδιαφέρον και φυσικά να το κορυφώσεις. Κι αυτό είναι κάτι που μπορείς να το καταφέρεις μέσω της έντασης.
Κάθε σκηνή σου θα πρέπει να έχει σημείο έντασης. Δίχως αυτήν τη στιγμή, η σκηνή θα είναι ένα ακόμη κομμάτι κειμένου, που δεν συμβάλει τα μέγιστα στην ιστορία σου.
Επίσης το επίπεδο της έντασης – κορύφωσης μπορεί να διαφέρει από σκηνή σε σκηνή και συνήθως προς το τέλος του βιβλίου τα επίπεδα τείνουν να χαμηλώνουν, αλλά πάντα θα πρέπει να υπάρχουν.
Μπορείς να δημιουργήσεις ένταση στις σκηνές σου με τον πιο «πιστό σύντροφο» για τη ζωή ενός συγγραφέα: αναταραχή – διαμάχη, σύγκρουση, αντιπαράθεση, συμπλοκή… εσύ πώς θέλεις να ονομάσεις το τι πάει στραβά;
Όταν δύο χαρακτήρες με αντικρουόμενα συμφέροντα ή θέλω συναντηθούν, τότε σίγουρα κάτι θα πάει στραβά! Το κεντρικό θέμα του βιβλίου σου θα πρέπει να σου δίνει μια αμέτρητη σειρά αιτιών για συγκρούσεις και διαμάχες.
Αν δεν το κάνει, τότε θα πρέπει να αναθεωρήσεις σε σχέση με αυτό που θέλεις να γράψεις.
Δωρεάν Σπουδαία Γνώση Ακόμη και σκηνές ανάμεσα σε συμμάχους, συνεργάτες και συντρόφους που έχουν το ίδιο θέλω και θέλουν να εκπληρώσουν τον ίδιο σκοπό, θα πρέπει να εμφανίζουν ένταση στις σκηνές τους, αλλιώς η παρουσία τους θα είναι επίπεδη και κινδυνεύει να είναι βαρετή.
Μερικά χρήσιμα σημεία που πρέπει να γνωρίζεις γύρω από την ένταση:
• Όσο μεγαλύτερο είναι το θέμα / πρόβλημα / θέλω / σκοπός… τόσο μεγαλύτερη μπορεί να είναι και η ένταση. • Επειδή θέλεις την ένταση να υπάρχει στην εκάστοτε σκηνή σου, δεν θα πρέπει σε κάθε σκηνή το επίπεδο της έντασης να είναι το ίδιο, και πολύ παραπάνω, το υψηλότερο δυνατό. Αν το κάνεις αυτό, θα κουράσεις τον αναγνώστη και παράλληλα θα χάσεις την έμφαση στα σημεία που πραγματικά επιθυμείς η ένταση να είναι κορυφαία. • Ανάμεσα στις σκηνές… άλλαξε τα επίπεδα της έντασης για να αφήσεις τον αναγνώστη να κάνει τα «διαλείμματά» του. • Ακόμη και στις πιο «ήσυχες» σκηνές σου, όπου ο ήρωας απλά χαλαρώνει, σκέφτεται ή συγκεντρώνει δυνάμεις, βεβαιώσου ότι υπάρχει ένταση… σε σκέψεις και συναισθήματα ίσως, ή σε ό,τι άλλο εσύ νομίζεις καλύτερο. Αρκεί να υπάρχει ένταση… έστω και μικρή.
Μπορείς να δημιουργείς στιγμές έντασης με το να: • Κάνεις τους ήρωές σου να νοιάζονται περισσότερο για τον εκάστοτε σκοπό τους. • Να κάνεις τα δρώμενα πιο προκλητικά και δύσκολα γι’ αυτούς. • Να κάνεις τον καιρό, τον τόπο και τον χρόνο να τους στέκει εμπόδιο. • Να κάνεις τις «συγκυρίες» να τους στέκουν εμπόδιο. • Κάνε τα εμπόδια πιο έντονα και πιο περίπλοκα. • Εξέπληξε τους ήρωες με γεγονότα, άλλους ήρωες και λεπτομέρειες που δεν τις περιμένουν.
Όταν επιμελείσαι τις σκηνές σου, βεβαιώσου ότι εντοπίζεις ξεκάθαρα την έντασή της, ανεξάρτητα από το επίπεδο της.
Αν δεν μπορείς να εντοπίσεις την ένταση μέσα στις σκηνές σου, ξαναγράψε ό,τι είναι απαραίτητο ώστε η ένταση να είναι απόλυτα ξεκάθαρη.
Αν και πάλι, παρ’ όλες τις προσπάθειές σου, η ένταση δεν υπάρχει πουθενά μέσα στη σκηνή σου, ή υπάρχει με τρόπο που δεν είναι ξεκάθαρος, ή με τρόπο που δεν ικανοποιεί εσένα τον συγγραφέα – πολύ πιθανό να μην ικανοποιήσει και τους αναγνώστες σου.
Σε μια τέτοια περίπτωση είναι σοφότερο να διαγράψεις ολόκληρη την σκηνή, να καλύψεις το κενό του ειρμού με μόλις μία πρόταση (αν είναι εφικτό) και να πας παρακάτω! Προετοιμάσου να συναντήσεις και αυτό στην συγγραφική σου πορεία!
Μη φοβηθείς με τις διαγραφές… απλά συνέχισε να προχωράς. Είναι μέρος της διαδικασίας!
Δωρεάν Γνώση Δημιούργησε μια λίστα αρχείου με θέματα, γεγονότα, ανθρώπους, καταστάσεις, τόπους και χρόνους που θα μπορούσαν να αποτελούν χρήσιμη και σπουδαία «πρώτη ύλη» έντασης για τις σκηνές των κειμένων σου.
Τέλος που συνεχίζει…
Κάθε σκηνή θα πρέπει να φτάνει στο τέλος της για να συνεχίζει το επόμενο βήμα της η ιστορία σου. Το τέλος μια σκηνής μπορεί να ολοκληρώνεται μέσα από μία παράγραφο, ή ακόμη και μέσα από μία πρόταση μοναχά.
Όποια κι αν είναι η περίπτωσή σου ανά σκηνή, ο σκοπός αυτού του τέλους είναι ένας: να κάνει τον αναγνώστη να συνεχίσει την ανάγνωση.
Φυσικά, το τέλος μια σκηνής μπορεί να έχει μια μεγάλη γκάμα παραλλαγών –εδώ σου δίνω μόλις μια μικρή γεύση από ιδέες:
• Μια αναπάντητη ερώτηση, που για να απαντηθεί θα πρέπει ο αναγνώστης να διαβάσει παρακάτω. • Μια νέα μεγάλη απόφαση. • Ένας όρκος. • Μια υπόσχεση. • Ένα τηλεφώνημα… ένα γράμμα… ένα μήνυμα… ένα σημείωμα. • Ένα αναπάντεχο νέο. • Η αποκάλυψη ενός μυστικού. • Η αναπάντεχη εξέλιξη σε κάτι που συμβαίνει παράλληλα. • Διάλογος που επιτρέπει μυστήριο και απορίες. • Η παρουσία κάποιου ή κάτι. • Η ξαφνική αλλαγή στο σκηνικό του τόπου. • Κάτι που εμφανίζεται από τα παλιά. • Φρόντισε κάποιος ή κάτι ξαφνικά να κινδυνεύει. • Κάνε τα συναισθήματα πιο έντονα και απειλητικά.
Με δυο λόγια, «φέρε την καταστροφή» στο τέλος της σκηνής σου… μην έχεις σκηνές που δύο συνεργάτες λένε «καλό απόγευμα» φεύγοντας από το γραφείο τους και τίποτε άλλο δεν συμβαίνει καθώς αποχωρούν.
Δωρεάν Συμβουλή Δημιούργησε μια λίστα αρχείου με θέματα, γεγονότα, ανθρώπους, καταστάσεις, τόπους και χρόνους που θα μπορούσαν να αποτελούν χρήσιμη και σπουδαία «πρώτη ύλη» έντασης για τις σκηνές των κειμένων σου.
Αν παρ’ όλη την προσπάθεια δεν μπορείς να δημιουργήσεις για τη σκηνή σου ένα τέλος που να συνεχίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη σου, ώστε να θέλει να διαβάσει παρακάτω, τότε μην γράφεις το τέλος. Ναι, μην ολοκληρώνεις την σκηνή!
Δεν είναι απαραίτητο όλες οι σκηνές να έχουν αρχή – μέση και τέλος. Κάποιες μπορεί να είναι πολύ καλύτερο να μην ολοκληρωθούν ποτέ, ώστε αυτό το ίδιο το κενό της μη ολοκλήρωσής τους να γίνεται εκείνο το στοιχείο που κάνει τον αναγνώστη να θέλει να διαβάσει παρακάτω, ώστε να καλύψει την όποια απορία δημιουργεί αυτό το κενό της μη ολοκλήρωσης.
Ελπίζω να σε βοηθούν όλα αυτά που μοιράζομαι μαζί σου για τις σκηνές!
Μέχρι την επόμενη εβδομάδα λοιπόν...
Μαρία Γούσιου,
Συγγραφέας, Writing-Coach + Eπιμελήτρια Βιβλίων
Οικοδέσποινα Online/Ψηφιακών Σεμιναρίων Συγγραφής - Δημιουργικής Γραφής
Οικοδέσποινα του Writing-Online.gr